L'essance Week # 21 "Amber"
Cumartesi, Ocak 25, 2014
Serinin ilk notası olan
Civet ile ilgili yazımı aşağıdaki linkten okuyabilirsiniz:
Civet ile ilgili ilginç
bir yazıdan sonra onun kadar ilginç başka bir kokuya geçiyoruz. Bu hafta hayvansı
notalara, Amber ile devam edeceğiz. Amber ismi size yabancı gelmiyor biliyorum
hatta bazılarınız koklamış bile olabilirsiniz. Amber aslında çoğumuzun fark
etmeden kokladığı bir koku çünkü birçok parfümün içinde alt nota olarak yer alıyor.
Amber’in hikayesi ise
oldukça ilginç;
Ambergris ingilizlerin
spermwhale dediği - türkçeye kaşelot veya ispermeçet balinası olarak yerleşmiş –
bir balinadan elde ediliyor. Moby Dick’deki balina dersem gözünüzde bir resim
canlanacaktır. Ambergris’yi sarı amber -kehribahar - ile karıştırmamak lazım bu
bahsedeceğimiz amber çok daha ilginç!
Spermwhale sert kabuklu
deniz hayvanlarını sindirebilmek için bir madde salgılıyor. Sindirim bittikten
sonra balina bazen dışkı çoğu kezde ağızdan kalan artıkları atıyor. Bu artıklar
suyun içinde ve güneşin altında aylarca hatta yıllarca dolaşıyorlar.
İlk karaya
vurduklarında renkleri açılmış oluyor. 15 gr- 50 kg ağırlığında olabiliyorlar.
Karada oksidasyon ve fotodegredasyon gibi reaksiyonlara girip yapısal
değişikliğe uğruyorlar. Sonuç olarak mumlu kıtır bir yapıya ulaşıyorlar. Şahsen
nefis bir kokusu var. Denizimsi, balzamiğimsi diye tabir edilebilir aynı
zamanda çok kalıcıdır.
Maalesef çok seyrek
bulunur. Bu sebeple Amerikada deniz canlılarını koruma yasası çerçevesine
girmiştir. Az balina kalması sebebiyle ambergris fiyatlarıda tavan yapmıştır. Örneğin
2000’li yılların başında 1gr amber 10 $’a satılıyordu.
Amber parfümlerde hem baz
nota olarak hem de fiksatör(sabitleyici) olarak kullanılır. Az kullanılırsa ozonic-aquatik bir hava verirken çok kullanılması oryantel -tatlı- bir hava verir. Kalıcılığı net bir
şekilde arttırır. Kullanımı çok yaygındır!!! Denizde kalma süresi arttıkça koku daha fazla oturur. Gri renkli olanı daha değerlidir.
Tarihte Amber;
- Osmanlı mutfağında aroma vermesi için tatlılara atılıyordu.
- Marie-Antoinette sıcak çikolatasına amber rendelenmezse içmezmiş.
- Odalara koyulan amberin ısıtılırak, odanın güzel kokması sağlanırmış.
Bu iki paragrafda kimya
meraklılarına gelsin:
Ambergris saf alkolde
ısıtılarak Ambrein elde edilir, sonra solüsyon soğumaya bırakılır. Ambrein
neredeyse kokusuzdur fakat oksidasyonla ayrışırsa Ambergris’nin temel kokusunu
oluşturan Ambroxan ve Ambrinol elde edilir.
Fiyatlar arttığından
dolayı parfüm endüstrisi cevap olarak Ambrox adı verilen yapay bir yedek
üretti. Bir çok bitkide yer alan cis-abienol molekülünden 5 adımda elde edilen Ambrox’un
fiyatı doğal amber’e göre oldukça düşük.
Ambroxan:
0 yorum